jueves, 28 de agosto de 2014

Lewis Carroll, Alicia, capítulo I a dos columnas

Indekso : La Aventuroj de Alicio en Mirlando
de Lewis Carroll
Tradukita de E. L. Kearney
Mirinda Falego!

Aŭskultu tiun-ĉi tekston (helpo | legi priskribon aŭ elŝuti

Ĉapitro 1
Mirinda Falego!

Alicio, jam longan tempon sidinte apud sia fratino sur la deklivo, tre enuiĝis pro senokupo. Unu, du foje ŝi prove rigardis en la libron kiun la fratino legas, sed povis vidi en ĝi nek desegnojn nek konversaciojn, kaj “por kio utilas libro,” pensis ŝi, “enhavanta nek desegnojn nek konversaciojn?” Ŝi do ekpripensis—ne tre vigle ĉar la tago estis varma, kaj ŝi sentis sin tre dormema—ĉu la plezuro fari ĉenon el lekantetoj valorus la laboron sin levi kaj kolekti lekantetojn, kiam tutapude preterkuris Blanka kuniklo kun paleruĝaj okuloj.

Tio ja ne estis tre mirinda, ankaŭ ne ŝajnis al Alicio tre eksterordinare aŭdi la kuniklon diranta al si:—

“Ho, ve! mi malfruos!”

(Kiam poste ŝi pripensadis la aferon, ŝajnis al 2ŝi, ke tio estis efektive mirinda, sed en la momento mem, ĝi ŝajnis al ŝi tute ordinara.)

Tamen, kiam la kuniklo el sia veŝta poŝo eligis poŝhorloĝon, kaj, rigardinte ĝin, tuj plirapidis, Alicio eksaltis sur la piedojn, ĉar subite frapis ŝin la ideo, ke neniam antaŭe ŝi vidis kuniklon kiu havas veŝtpoŝon kaj poŝhorloĝon. La scivolemo en ŝi ekflamiĝis! Tuj ŝi ekkuris post ĝi trans la kampon, kaj alvenis al tuneleto sub la kreskaĵa barilo ĝustatempe por vidi la kuniklon malaperi en ĝin.

Ne konsiderinte eĉ unu momenton, kiamaniere ŝi reeliĝos, Alicio postkuris ĝin en la tuneleton.

La tunelo, ĉe la unuaj paŝoj, kondukis rekte antaŭen, same kiel fervoja tunelo, sed poste dekliniĝis malsupren kaj fariĝis kruta. Tio okazis tiel subite ke Alicio, ne havinte tempon por malakceliĝi, trovis sin vole nevole defalanta tre profundan ŝakton.

Mi ĵus diris “tre profundan.” Nu, aŭ la ŝakto estis efektive tre profunda, aŭ ŝi falis tre malrapide; ĉar dum la daŭro de tiu stranga defalo, ne mankis al ŝi tempo por trankvile ĉirkaŭrigardi kaj por konjekti pri kio estas okazonta. Unue, ŝi klopodis rigardi malsupren por esplori al kio ŝi alvenas; sed klopodis vane, ĉar estis tie tro mallume. Tiam ŝi ekobservis la murojn de la ŝakto, kaj rimarkis ke ili estas plenaj de ŝrankoj kaj librobretoj; ankaŭ, tie ĉi kaj tie, 3ŝi preterfalis landkartojn kaj bildojn pendigitajn de najloj. Poste ŝi, preterpasante, deprenis de apuda breto unu fruktaĵujon; sur ĝi per grandaj literoj estas skribita MARMELADO. Sed jen por ŝi granda ĉagreno; ĉar, enrigardante, la avidaj okuloj vidis—nur blankan malplenon! Ŝi ne volis lasi fali la fajencaĵon, pro la timo mortigi per ĝi iun subulon, sed sukcesis post kelkaj momentoj remeti ĝin, preterpasante, en ŝranko

De unu el la bretoj, Alicio, falante tra la ŝakto, deprenis marmeladujon.

“Nu,” pensis Alicio, “kiam mi rakontos en la hejmo pri ĉi tiu falego, ĉiuj admiros mian maltimon; kaj, estonte, eĉ pri falo de l’ supro ĝis malsupro de l’ ŝtuparo mi nezorge ridos; kaj se mi falos eĉ de la tegmento, mi kredeble ne multe priparolos la falon.” (Tion oni povas kredi.)

Malsupren, ankoraŭ malsupren! Ĉu neniam la falo finiĝos? “Mi volus scii,” diris ŝi laŭte, “kiom da kilometroj mi jam falis. Mi nepre alproksimiĝas la ter-centron. Tio estus, laŭ mi, preskaŭ ses kaj duono miloj da kilometroj.” (Alicio jam antaŭe lernis en la lernĉambro kelkajn tiuspecajn faktojn, kaj kvankam la nuna tempo ne estis—pro manko da aŭskultantoj—oportuna por elmontri sian klerecon, tamen estis por ŝi bona praktiko tradiri la faktojn.) “Jes, tio estas certe la ĝusta interspaco, sed en kian latitudon aŭ longitudon mi penetris?” 4(Pri kio estas latitudo kaj longitudo Alicio havis nenian ideon, sed nur elparoli tiajn belege majestajn vortojn kvazaŭ donis al ŝi agrablajn sentojn.)

Post ne longe ŝi rekomencis:—“Eble mi trafalos tra la tuta terglobo! kaj estos tre, tre strange elfali inter la homoj kiuj marŝas kapmalsupre! mi kredas ke oni nomas ilin la Antipatioj.” (Ĉe eksono de tiu strangaĵo ŝi certe ne sopiris aŭskultantojn); “mi ja devos demandi al ili en kiun landon mi enfalis, dirante ‘Bonvolu, Sinjorino, diri al mi ĉu tiu ĉi lando estas Nov-Zelando aŭ Aŭstralio?’” (Ŝi penis klinsaluti! Imagu al vi, karaj legantoj, kiel oni povus klinsaluti falante tra l’ aero. Ĉu vi povus tion fari?) “Sed ŝi nepre nomus min malklera bubino. Do, nur malutilus demandi tion! Pli bone estus serĉi la nomon ie sur la muroj surskribitan.”

Malsupren, ankoraŭ malsupren! Krom babili ja estis nenio por fari, sekve Alicio baldaŭ denove ekparolis: “Hodiaŭ vespere Dajna tre sopiros min.” (Dajna estas ŝia kato.) “Mi esperas ke ĉe la temanĝo oni ne forgesos ŝian subtason da lakto. ‘Dajna, vi karul’, ho se vi nur estus tie ĉi kun mi! Ne estas musoj en la aero, sed vesperton vi eble povus kapti, kaj vesperto ja tre similas al muso. Sed ĉu katoj manĝas vespertojn?’” Alicio okaze nun fariĝis dormema, kaj dorme ripetadis:—“Ĉu katoj manĝas vespertojn? Ĉu katoj manĝas vespertojn?” kaj iafoje ŝi ĉuis anstataŭe “Ĉu 5katojn manĝas vespertoj?” (Ĉar ŝi kapablis respondi nek unu nek alian el la du demandoj, ne tre grave estis kiun “ĉuon” ŝi esprimis.) Ŝi sentis sin ekdormanta, kaj ĵus komencis sonĝi ke ŝi marŝas mano en mano kun Dajna kaj diras al ŝi tre solene:—“Dajna, vi diru al mi la veron; ĉu iam vi manĝis vesperton?” kiam (ho, la surprizego!) subite ŝi falis plomp! sur amason da sekaj folioj. La falego efektive finiĝis!

Pro la folioj ŝi ricevis nenian vundon. Do, stariginte sin sur la piedojn ŝi rigardis supren. Super la kapo ĉio estis malluma, sed rekte antaŭ ŝi vidiĝis longa koridoro, kaj jen forkuras tra ĝi la Blanka Kuniklo. Ne perdinte eĉ unu momenton, Alicio rapide postsekvis kaj aŭdis ke ĝi diras, malaperante post murangulo, “se mi malfruos, ĉielo savu miajn orelojn!”

En tiu momento ŝi estis preskaŭ apuda; tamen, kiam ŝi preterpasis la angulon, la kuniklo jam malaperis. Kaj ŝi trovis sin sola en ia longa malalta halo lumigita per serio de lampoj kiuj pendas de la plafono. Ĉirkaŭ la halo estis pordoj; sed ĉiuj estis fermitaj. Alicio do marŝis laŭ unu flanko kaj remarŝis laŭ la alia penante malfermi la pordojn; sed ĉiu el ili estis ŝlosita, kaj Alicio malĝoje marŝis laŭ la mezo kaj demandis al si, ĉu ŝi jam neniam povos eliri la halon.

6Subite ŝi rimarkis antaŭ si tripiedan tableton faritan el vitro, kaj jen! kuŝis sur ĝi unu ora ŝlosileto. Tuj la ideo frapis ŝin ke ĝi nepre apartenas al iu el la halpordoj. Sed ho, ve! aŭ la seruroj estis tro grandaj, aŭ la ŝlosileto tro eta, ĉar neniun el ili ĝi malfermis. Tamen, ĉirkaŭirante la duan fojon, ŝi venis al malalta kurteno, kiun ŝi antaŭe ne rimarkis, kaj malantaŭ la kurteno, jen malgranda pordo alta je kvardek kelke da centimetroj; ŝi enŝovis la oran ŝlosileton, kaj (ho, la ĝojo!) ĝi taŭgis.

Malferminte la pordeton, Alicio trovis ke ĝi kondukas en koridoreton ne multe pli ampleksan ol ordinara rat-tunelo. Starigante sin sur la genuoj, ŝi direktis la rigardojn,—tra la koridoreto—en—la plej belan ĝardenon, kiun oni povas imagi. Ho! kiel ŝi sopiris eliĝi tiun malluman halon, kaj ĉirkaŭvagadi inter jenaj helfloraj bedoj kaj dolĉaj fontanoj! Sed tra tiu pordeto ŝi ne povus trairigi eĉ la kapon! “Kaj eĉ se la kapo bone trairus,” ekpensis nia kompatinda Alicio, “tre malmulte utilus tio sen la ŝultroj! Ho, se mi nur havus la kapablon teleskopiĝi. Eble mi povus, se nur mi scius kiel oni komencas la klopodon?” Ĉar tiom da eksterordinaraj aferoj jam en tiu tago okazis ĉe ŝi, Alicio ja komencis kredi ke neebla estas preskaŭ nenio. Kompreneble neniel utilus staradi ĉe la pordeto, sekve ŝi reiris al la tablo 7kun la ekespero trovi sur ĝi alian ŝlosilon, aŭ eble libreton pri la arto teleskopiĝi; ĉi tiun fojon ŝi trovis sur ĝi boteleton (“kiu certege ne kuŝis tie antaŭe,” diris Alicio) kun surskribaĵo, ligita ĉirkaŭ la kolo, havanta la vortojn TRINKU MIN per belegaj grandaj literoj surskribitajn.

“Tre facile estas diri ‘Trinku min’” pensis la saĝulineto, “sed mi ne faros tion krom post plena esploro. Mi unue rigardu por vidi ĉu oni surskribis ĝin per ‘veneno.’” Ĉar ŝi ja antaŭe legis kelke da bonmoralaj rakontoj pri infanoj kiuj aŭ mortbruliĝis, aŭ estis englutitaj de sovaĝaj bestoj, aŭ suferis diversajn aliajn malagrablaĵojn nur simple pro tio, ke ili ne volis atenti ian facilan regulon de la amikoj ofte instruitan, tian ekzemple kia estas la regulo ke brilvarmega fajrilo povas brulvundi la manon, se oni ĝin tenas tro longe; ankaŭ tio ĉi, ke se oni tre profunde tranĉos la fingron, ĝi kredeble sangos; kaj neniam ŝi forgesis ke se oni trinkos multe el botelo markita per ‘veneno,’ preskaŭ certe estas ke pli malpli frue ĝi malordigos la internaĵon.

Do, certiĝinte ke ĉi tiun botelon oni ne markis per ‘veneno’, Alicio kuraĝis gustumi la enhavon. “Ja, tre bongusta ĝi estas,” diris ŝi. (Ŝajnis al ŝi esti rava miksaĵo farita el ĉeriztorto, sukerita ovaĵo, ananaso, butersukeraĵo kaj 8rostita buterpano. Do ne mirinde estas ke tre baldaŭ la boteleto malpleniĝis!)

“Ho, kian strangan senton! mi ja nepre teleskopiĝas!” Kaj fakte ĝuste tio okazis. Ŝi havis jam malpli ol tridek centimetrojn da alteco. Ŝia vizaĝo heliĝis, ĉar nun ŝi havas altecon ĝuste taŭgan por transiri la pordeton en tiun belegan ĝardenon. Tamen ŝi decidis atendi ankoraŭ kelkajn momentojn por sciiĝi ĉu ŝi malkreskos plue. Ŝi sentis pri tio kelkan timon, “ĉar”—diris ŝi—“povas okazi ke mi malkreskos ĝis nulo, same kiel kandelo. Kian aspekton mi havus en tiu okazo?” Kaj ŝi penis imagi al si la aspekton kiun kandelflamo havas post kiam oni estingis ĝin!

Post iom da tempo, rimarkinte ke nenio plu okazas, ŝi decidis tuj iri en la ĝardenon. Sed ho ve! alveninte al la pordo, ŝi eltrovis ke ŝi ne havas la oran ŝlosileton; kaj irinte returne al la tablo por reposedi ĝin, (jen alia eltrovo!) ŝi tute ne povis atingi ĝin. Vidi ĝin tra la vitro ŝi povis tre bone, kaj penegis grimpi sur unu el la tri piedoj; sed ĝi estis tro glitiga; kaj fine, ellaciĝinte per la vana klopodado, la kompatinduleto sidiĝis sur la planko kaj ekploris.

La vitra tablo.

“Nu, do, tute ne utilas konduti tiamaniere,” 9diris al si Alicio tre severe. “Mi ordonas al vi tuj ĉesi la ploron.” Ŝi havis la kutimon sin tre bone konsili (sed tre malofte agis laŭ la konsilo!) kaj kelkfoje riproĉis sin tiel forte, ke ŝi efektive devis plori; kaj ŝi unu fojon punfrapis sin sur la vango pro la ofendo ke ŝi trompis sin dum iu vetludo kiun ŝi ludis kontraŭ si mem. (Nia Alicio ja estis neordinara infano kaj tre ŝatis ŝajnigi ke ŝi estas du personoj.) “Sed tiu ŝajnigo ne utilus nun”—ŝi malĝoje ekpensis—“ĉar ja restas da mi apenaŭ sufiĉe por fari eĉ unu respektindan personon!”

Baldaŭ tamen ŝia rigardo falis sur vitran skatoleton, kiu kuŝas sub la tablo: malferminte ĝin, ŝi trovis interne tre malgrandan kukon, sur kiu oni markis (per korintoj) la vortojn: “Manĝu Min.”

“Nu,” diris Alicio, “mi vin manĝos! Se vi igos min kreski, mi povos atingi la ŝlosilon; kaj, se male okazos, mi povos rampi sub la pordo. Ambaŭokaze mi eniĝos la ĝardenon, kaj se nur okazos tio, ne tre gravas la kielo.” Sekve ŝi manĝis peceton de la kuko dirante al si “Laŭ kiu direkto, laŭ kiu do?” kaj tenante la manon sur la verto por palpe sciiĝi ĉu ĝi plialtiĝas aŭ male; kaj tre surprizis ŝin la konstato ke ŝi restas konstante samalta. Kiam oni manĝas kukon, tio ja okazas ordinare, sed Alicio jam tiom alkutimis atendi ke nenio okazos krom la neordinara, ke estis por ŝi tede kaj malinterese 10kiam okazis nur ordinaraĵoj. Do, por ion okazigi, ŝi laboradis per la dentoj ĝis de la kuko neniom restis.

Alice's Adventures in Wonderland (1866) by Lewis Carroll
Chapter 1: Down the Rabbit Hole

Listen to this text (help | file info or download

CHAPTER I.. DOWN THE RABBIT-HOLE.

Alice was beginning to get very tired of sitting by her sister on the bank, and of having nothing to do: once or twice she had peeped into the book her sister was reading, but it had no pictures or conversations in it, "and what is the use of a book," thought Alice, "without pictures or conversations?"

So she was considering in her own mind, (as well as she could, for the hot day made her feel very sleepy and stupid,) whether the pleasure of making a daisy-chain would be worth the trouble of getting up and picking the daisies, when suddenly a white rabbit with pink eyes ran close by her.

There was nothing so very remarkable in that; nor did Alice think it so very much out of the way to hear the Rabbit say to itself, "Oh dear! Oh dear! I shall be too late!" (when she thought it over afterwards, it occurred to her that she ought to have wondered at this, but at the time it all seemed quite natural;) but when the Rabbit actually took a watch out of its waistcoat-pocket, and looked at it, and then hurried on, Alice started to her feet, for it flashed across her mind that she had never before seen a rabbit with either a waistcoat-pocket, or a watch to take out of it, and, burning with curiosity, she ran across the field after it, and was just in time to see it pop down a large rabbit-hole under the hedge.

In another moment down went Alice after it, never once considering how in the world she was to get out again.

The rabbit-hole went straight on like a tunnel for some way, and then dipped suddenly down, so suddenly that Alice had not a moment to think about stopping herself before she found herself falling down what seemed to be a very deep well.

Either the well was very deep, or she fell very slowly, for she had plenty of time as she went down to look about her, and to wonder what was going to happen next. First, she tried to look down and make out what she was coming to, but it was too dark to see anything: then she looked at the sides of the well, and noticed that they were filled with cupboards and book-shelves: here and there she saw maps and pictures hung upon pegs. She took down a jar from one of the shelves as she passed; it was labelled "ORANGE MARMALADE," but to her great disappointment it was empty: she did not like to drop the jar for fear of killing somebody underneath, so managed to put it into one of the cupboards as she fell past it.

"Well!" thought Alice to herself, "after such a fall as this, I shall think nothing of tumbling down stairs! How brave they'll all think me at home! Why, I wouldn't say anything about it, even if I fell off the top of the house!" (Which was very likely true.)

Down, down, down. Would the fall never come to an end! "I wonder how many miles I've fallen by this time'?" she said aloud. "I must be getting somewhere near the centre of the earth. Let me see: that would be four thousand miles down, I think—" (for, you see, Alice had learnt several things of this sort in her lessons in the schoolroom, and though this was not a very good opportunity for showing off her knowledge, as there was no one to listen to her, still it was good practice to say it over) "—yes, that's about the right distance—but then I wonder what Latitude or Longitude I've got to?" (Alice had not the slightest idea what Latitude was, or Longitude either, but she thought they were nice grand words to say.)

Presently she began again. "I wonder if I shall fall right through the earth! How funny it'll seem to come out among the people that walk with their heads downwards! The Antipathies, I think—" (she was rather glad there was no one listening, this time, as it didn't sound at all the right word) "—but I shall have to ask them what the name of the country is, you know. Please, Ma'am, is this New Zealand or Australia?" (and she tried to curtsey as she spoke—fancy curtseying as you're falling through the air! Do you think you could manage it?) "And what an ignorant little girl she'll think me for asking! No, it'll never do to ask: perhaps I shall see it written up somewhere."

Down, down, down. There was nothing else to do, so Alice soon began talking again. "Dinah'll miss me very much to-night, I should think!" (Dinah was the cat.) "I hope they'll remember her saucer of milk at tea-time. Dinah, my dear! I wish you were down here with me! There are no mice in the air, I'm afraid, but you might catch a bat, and that's very like a mouse, you know. But do cats eat bats, I wonder?" And here Alice began to get rather sleepy, and went on saying to herself, in a dreamy sort of way, "Do cats eat bats? Do cats eat bats?" and sometimes, "Do bats eat cats?" for, you see, as she couldn't answer either question, it didn't much matter which way she put it. She felt that she was dozing off, and had just begun to dream that she was walking hand in hand with Dinah, and was saying to her very earnestly, "Now, Dinah, tell me the truth: did you ever eat a bat?" when suddenly, thump! thump! down she came upon a heap of sticks and dry leaves, and the fall was over.

Alice was not a bit hurt, and she jumped up on to her feet in a moment: she looked up, but it was all dark overhead; before her was another long passage, and the White Rabbit was still in sight, hurrying down it. There was not a moment to be lost: away went Alice like the wind, and was just in time to hear it say, as it turned a corner, "Oh my ears and whiskers, how late it's getting!" She was close behind it when she turned the corner, but the Rabbit was no longer to be seen: she found herself in a long, low hall, which was lit up by a row of lamps hanging from the roof.

There were doors all round the hall, but they were all locked; and when Alice had been all the way down one side and up the other, trying every door, she walked sadly down the middle, wondering how she was ever to get out again.

Suddenly she came upon a little three-legged table, all made of solid glass; there was nothing on it but a tiny golden key, and Alice's first idea was that this might belong to one of the doors of the hall; but, alas! either the locks were too large, or the key was too small, but at any rate it would not open any of them. However, on the second time round, she came upon a low curtain she had not noticed before, and behind it was a little door about fifteen inches high: she tried the little golden key in the lock, and to her great delight it fitted!

Alice opened the door and found that it led into a small passage, not much larger than a rat-hole: she knelt down and looked along the passage into the loveliest garden you ever saw. How she longed to get out of that dark hall, and wander about among those beds of bright flowers and those cool fountains, but she could not even get her head through the doorway; "and even if my head would go through," thought poor Alice, "it would be of very little use without my shoulders. Oh, how I wish I could shut up like a telescope! I think I could, if I only knew how to begin." For, you see, so many out-of-the-way things had happened lately, that Alice had begun to think that very few things indeed were really impossible.

There seemed to be no use in waiting by the little door, so she went back to the table, half hoping she might find another key on it, or at any rate a book of rules for shutting people up like telescopes: this time she found a little bottle on it, ("which certainly was not here before," said Alice,) and tied round the neck of the bottle was a paper label, with the words "DRINK ME," beautifully printed on it in large letters.

It was all very well to say "Drink me," but the wise little Alice was not going to do that in a hurry. "No, I'll look first," she said, "and see whether it's marked 'poison' or not;" for she had read several nice little stories about children who had got burnt, and eaten up by wild beasts and other unpleasant things, all because they would not remember the simple rules their friends had taught them: such as, that a red-hot poker will burn you if you hold it too long; and that if you cut your finger very deeply with a knife, it usually bleeds; and she had never forgotten that, if you drink much from a bottle marked "poison," it is almost certain to disagree with you, sooner or later.

However, this bottle was not marked "poison," so Alice ventured to taste it, and finding it very nice, (it had, in fact, a sort of mixed flavour of cherry-tart, custard, pine-apple, roast turkey, toffee, and hot buttered toast,) she very soon finished it off.

"What a curious feeling!" said Alice; "I must be shutting up like a telescope."

And so it was indeed: she was now only ten inches high, and her face brightened up at the thought that she was now the right size for going through the little door into that lovely garden. First, however, she waited for a few minutes to see if she was going to shrink any further: she felt a little nervous about this; "for it might end, you know," said Alice to herself, "in my going out altogether, like a candle. I wonder what I should be like then?" And she tried to fancy what the flame of a candle looks like after the candle is blown out, for she could not remember ever having seen such a thing.

After a while, finding that nothing more happened, she decided on going into the garden at once; but, alas for poor Alice! when she got to the door, she found she had forgotten the little golden key, and when she went back to the table for it, she found she could not possibly reach it: she could see it quite plainly through the glass, and she tried her best to climb up one of the legs of the table, but it was too slippery; and when she had tired herself out with trying, the poor little thing sat down and cried.

"Come, there's no use in crying like that!" said Alice to herself, rather sharply; "I advise you to leave off this minute!" She generally gave herself very good advice, (though she very seldom followed it,) and sometimes she scolded herself so severely as to bring tears into her eyes; and once she remembered trying to box her own ears for having cheated herself in a game of croquet she was playing against herself, for this curious child was very fond of pretending to be two people. "But it's no use now," thought poor Alice, "to pretend to be two people! Why, there's hardly enough of me left to make one respectable person!"

Soon her eye fell on a little glass box that was lying under the table: she opened it, and found in it a very small cake, on which the words "EAT ME" were beautifully marked in currants. "Well, I'll eat it," said Alice, "and if it makes me grow larger, I can reach the key; and if it makes me grow smaller, I can creep under the door; so either way I'll get into the garden, and I don't care which happens!"

She ate a little bit, and said anxiously to herself, "Which way? which way?" holding her hand on the top of her head to feel which way it was growing, and she was quite surprised to find that she remained the same size: to be sure, this is what generally happens when one eats cake, but Alice had got so much into the way of expecting nothing but out-of-the-way things to happen, that it seemed quite dull and stupid for life to go on in the common way.

So she set to work, and very soon finished off the cake.

Audiolibro en esperanto: Lewis Carroll, Alicia en el país de las maravillas

En diversos formatos:
http://ia600401.us.archive.org/16/items/laaventuro_de_alicio0912_librivox/

Novedades, recordatorios

lernu! - Learn Esperanto online. Live tutors, dictionary ...

lernu! is a multilingual website that provides free courses and information on the international language Esperanto. With lernu!, you can learn Esperanto easily

Duolingo: ESPERANTO for ENGLISH speakers... here it ...

I have just checked my mailbox, and duolingo sent me a mail... "we think you are a match to moderate Esperanto for English speakers.". How exciting! Stay tuned ...

How to Say Some Common Phrases in Esperanto: 8 Steps

Learn to say a few words in Esperanto, or you could find out How to Learn to Speak and Write Esperanto--which is a created language based mostly on Latin ...

IMDb: Esperanto

www.imdb.com/language/eo

hace 7 días - A genetically inferior man assumes the identity of a superior one in order to pursue his lifelong dream of space travel. Dir: Andrew Niccol With: Ethan Hawke, ...

Learn to Speak Esperanto - My Language Exchange

www.mylanguageexchange.com › Learn

Learn and practice your Esperanto with a native speaker in a language exchange via email, text chat, and voice chat. Use free lesson plans.

The Educational Value of Esperanto: The word of Tolkien in ...

Study of unpublished details that reveal Tolkien's active role to promote Esperanto in the thirties.

miércoles, 20 de agosto de 2014

¿Qué es el esperanto? Explicado en 10 minutos.

Explicado por la propia Federación Española de Esperanto (HEF):

El esperanto en 10 minutos, para navegantes

Hay mucha gente que ni tiene ni siente la necesidad de viajar al extranjero o aprender otro idioma. Hay también otros que, por la fuerza de las circunstancias, son bilingües, trilingües o cuantas-veces-lingües-haga-falta. Y son numerosos quienes han empleado horas y horas de su tiempo de estudio y de ocio para aprender a usar con mayor o menor soltura algunas de los miles de lenguas que se hablan en el mundo. Lo ideal sería viajar a Pequín y hablar en chino; en Oulu, emplear el finés; y, a continuación, estudiar a fondo una lengua polinesia para pasar dos semanas de absoluta tranquilidad en Vanuatu. Ahora bien, algo así sólo está al alcance de un puñado de genios a los que no les queda tiempo ni para perderlo. Por eso la mayoría ha de contentarse haciéndose entender con el inglés en Amberes, el ruso en Tallinn o un espanglis italianizado en la madrileña Plaza de Cascorro.
Existe otra posibilidad: estudiar una lengua más fácil, que no sea la lengua materna de (casi) nadie, y que por tanto cualquier interlocutor pueda asumir como propia, sin sentirse excluido ni discriminado culturalmente. Esa lengua es el esperanto. Aprenderla requiere un cierto esfuerzo, si bien considerablemente menor que en el caso de los idiomas nacionales (por ejemplo, no tiene verbos irregulares ni diversas conjugaciones). Quizá lo mejor sea intentar responder a diez preguntas que cualquier navegante podría hacerse:

¿Cuánta gente lo habla?
En total hay 142.857 esperantistas. No, es broma. En realidad no se sabe, pues no hay estadísticas. No es lo mismo el número de los que lo han estudiado o tienen conocimientos (¿millones?) que el de los que lo hablan y utilizan con relativa frecuencia (¿uno o varios cientos de miles?). De todas formas, sería necesaria una vida a lo Matusalén para poder hablar con todos. Por cierto, ¿cuántos donantes de sangre, cuántos intérpretes, cuántos ajedrecistas o personas que tocan el piano hay en el mundo?
¿Es una secta?
No, y tampoco un partido político. El Jarlibro (anuario) de Universala Esperanto-Asocio, con sede en Rotterdam, incluye a su vez información sobre asociaciones especializadas, ya sea de índole religiosa (tanto de esperantistas musulmanes como católicos o cuáqueros pasando por los mormones, el wonbulismo e incluso los propios ateos militantes), política (comunistas, Partido Radical), científica (informática, ornitología, etc) u otras (ciegos, radioaficionados, espeleólogos, amantes de la sauna...).
¿Cuando se "inventó"?
El primer manual para aprender esperanto lo publicó Lázaro Zamenhof en 1887 en Bialystok, ciudad hoy polaca y entonces perteneciente al imperio de los zares. El autor, judío rusohablante, oculista de profesión, tenía en ese momento 27 años.
¿Es artificial o es natural?
Es, como todas las lenguas, una creación cultural, y en ese sentido también es artificial (las palabras no caen de los árboles ni surgen por generación espontánea). La diferencia estriba en su regularidad y facilidad, debida a su origen conscientemente encauzado. Entre los idiomas nacionales encontramos diversos grados de planificación, desde el ortográfico (coreano, castellano, turco tras Atatürk) hasta operaciones de fijación de la lengua estándar (finés, euskera, hebreo moderno). Es una lengua natural desde cualquier otro punto de vista (lingüístico, literario, sociológico); por eso no ha de extrañar que el PEN Club Internacional tenga una sección de escritores esperantistas, o que haya grupos de rock que han optado por él a la hora de componer sus canciones.
¿Tiene futuro?
Sin duda, aunque lo que realmente cuenta es si tiene presente (léase la siguiente pregunta).
¿Para qué sirve?
Principalmente, para "perder el tiempo" o para aprovecharlo de otro modo con personas de países y culturas diferentes, evitando la discriminación lingüística y la pérdida acelerada de neuronas que supone el estudio indiscriminado de gramáticas y diccionarios. En otras palabras, para viajar, para leer o escribir (literatura traducida así como original, tanto poesía como prosa), para navegar por la red (que parece haber sido creada ex profeso para los esperantistas), para hacer amistades de otro tipo... En el pasado también sirvió para que individuos como Hitler o Stalin lo consideraran a uno "elemento peligroso" y lo retirasen de la circulación sin mayores explicaciones.
¿Hay tacos en esperanto?
Claro que sí.
¿Es una lengua europea?
Aparentemente, en su vocabulario, sí lo es. La mayoría de sus palabras son comunes a varias lenguas europeas así como, por motivos históricos, a otras no europeas: pan se dice pan en japonés y pano en esperanto (pero reno se dice boaco [boátso], directamente del lapón). Una lengua cuyo vocabulario hubiera sido seleccionado de todos los idiomas existentes, por medio de cuotas, sería inviable: al quechua le corresponderían tal vez cinco palabras, al gallego otras cinco, etc. (¿pero cuáles?). Por otra parte, el origen del vocabulario del esperanto se remonta no a 1887, sino al de sus fuentes etimológicas. Ejemplo: la palabra latina praecoqua (o persica praecox), es decir "melocotón inmaduro", pasa al griego (praikókion) y de éste al árabe como barqúq o, con artículo, al-barqúq. De aquí proceden la forma italiana albicòcca, la española albaricoque, la portuguesa albricoque, la occitana albricòt y las catalanas albercoc y abercoc. La palabra catalana dio lugar a la francesa abricot, posteriormente adoptada por varias lenguas europeas, entre ellas el esperanto, con abrikoto [CHERPILLOD, André: Mil ekzotaj vortoj. Courgenard: el autor, 1992, 122 p.]. Sin embargo su gramática, regular y no muy complicada, se asemeja en algunos aspectos a la de ciertas lenguas asiáticas, como el chino (cuya mayor dificultad se limita al uso de ideogramas y al hecho de ser un idioma tonal).
¿No supone una contradicción ser intérprete y esperantista a la vez?
No, al contrario. Más clara que el verbo ser resulta la expresión "hablar esperanto y trabajar como intérprete". En ambos casos se trata de facilitar la comunicación, la propia o la de otros.

Y para terminar, aquí puedes ver una cronología, desde que lo diseñara Zamenhof. Puedes ver también cómo se ha desarrollado en España. También cuándo y por qué ha sido considerado una lengua peligrosa, pese a su relación con la no violencia, y cómo ha sido valorado después por la UNESCO en diversas resoluciones. Quizás te interese ya ver algo de su gramática y pronunciación. O saber de sus capacidades en la creación literaria, que explican una ya dilatada historia. Puedes ver ejemplos de traducciones, o una selección de literatura original, así como curiosear algunas menciones al esperanto en la literatura en español.

Federación Española de Esperanto

Rodríguez San Pedro 13-3-7, ES-28015 Madrid (mapa)

Tel. +34 914 468 079 · info@esperanto.es

¿Cuál es el tiempo mínimo para aprender esperanto?

Respuesta de el_edu en Yahoo:

Por supuesto, depende de qué consideres "aprender esperanto" (nivel básico, nivel conversación, etc.). Mi caso: yo en dos semanas completé un curso básico multimedia (ikurso.net), que te enseña la pronunciación, toda la gramática que necesitas saber y un buen repertorio de vocabulario. Con eso y la ayuda de un diccionario podía leer y escribir casi cualquier cosa. Después sólo me quedó ir adquiriendo más vocabulario e ir perfeccionando la fluidez en la conversación (he conversado en persona con esperantistas de Bélgica, Alemania y Eslovenia que han pasado por mi ciudad; con varios de mi ciudad y con cientos a través de Internet). En un año (unos seis meses, en realidad, si no cuento las pausas y "vacaciones") tenía un nivel más que suficiente para defenderme en cualquier situación, aunque quizá no para escribir una novela.

Un año académico debería ser más que suficiente para darte un dominio casi total del idioma. Está comprobado que se necesita entre 5 y 20 veces menos tiempo para dominarlo que para otros idiomas nacionales (dependiendo del idioma), así que tú haz cuentas.

Por último, sólo aclarar que el esperanto está hoy día considerado por expertos como una lengua viva, ya que cumple todos los criterios exigidos en lingüística para considerarse como tal. Aunque, curiosamente, hay gente que parece complacerse en buscarle fallos "sobre el papel", lo cierto es que el esperanto hoy en día no tiene ya nada que demostrar: es fácilmente constatable que el esperanto FUNCIONA en la práctica para absolutamente cualquier uso que se le quiera dar, y en cualquier parte del mundo (china es uno de los países donde más éxito está teniendo este supuestamente "eurocéntrico" idioma). Sólo hay que documentarse un poco con un mínimo de objetividad.

Fuentes:

Referencias a estudios sobre la facilidad de aprendizaje y valor pedagógico del esperanto
http://en.wikipedia.org/wiki/Propaedeuti...

Curso multimedia de esperanto
http://www.ikurso.net

¿El esperanto, lengua occidental?
http://claudepiron.free.fr/articlesenesp...

Documento de la Academia Húngara de las Ciencias (en húngaro y esperanto) declarando al esperanto como una lengua viva
http://www.esperanto.hu/egyeb/elte-konf....

Cultura esperantista:
http://es.wikipedia.org/wiki/Cultura_esp...

Más detalles:
http://es.wikipedia.org/wiki/Esperanto

viernes, 15 de agosto de 2014

Portal de recursos: So Many Ways to Learn Esperanto (c) Judith@learnlang.com

So Many Ways to Learn Esperanto

Courses, including communicative approach courses, grammar-based courses, direct-method courses and upper-beginner / intermediate-level courses
Grammar
Vocabulary
Pronunciation
Practise Reading, including easy readers, literature, news and subtitled videos
Practise Writing
Practise Listening, including podcasts and radio, audiobooks and videos in Esperanto
Practise Speaking
Teachers

Courses

Ana Pana and the continuation Ana Renkontas. Be sure to sign up for a free "lingvohelpanto" (tutor) to correct your exercises!
Mi estas komencanto - if you download the mp3s, this is very similar to the Pimsleur method
Kostenloser Esperanto Kurs - I personally learned Esperanto using this course; it's very good, leads to a high level, but it's only available in German
Pasporto al la tuta mondo - video-based course; completely available on Youtube

Grammar-based courses

Kurso de Esperanto - a software for learning Esperanto. Includes sound files and some self-correcting exercises
Grammar of Esperanto - actually a course and not just a grammar. Very extensive, but assumes that you're familiar with grammatical terms.
The Esperanto Teacher - similar to the above in that it's an extensive and old-style course, written for people who don't know grammatical terms
10-lesson Pacujo course - also available with a free tutor to correct your exercises

Direct-method courses

LiveMocha - free Rosetta Stone clone
Mazi en Gondolando - video-based
Universala Metodo - picture-based
Bildoj kaj demandoj aka Pictures and Questions, quite basic

Upper-beginner and intermediate-level courses

Jen nia IJK - great course to use before going to a meetup, contains a lot of useful phrases and colloquial Esperanto
Gerda malaperis - an Esperanto course in the form of a detective novel
Ana Renkontas - continuation of "Ana Pana"
... and don't forget you could also jump into the advanced lessons of extensive courses like the Grammar of Esperanto or The Esperanto Teacher at this point, or use the meaty bits of Kostenloser Esperanto Kurs even without knowing German

Grammar

Detailed Grammar, another awesome Lernu resource.
Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko, aka PMEG, is THE reference grammar for Esperanto speakers. It's all in Esperanto.
How to Talk Dirty in Esperanto - you may laugh, but this NSFW page actually teaches you all Esperanto grammar.
La puzlo Esperanto - practising word construction in a puzzle form.
Esperanto for the Impatient Linguist - introduction to the affix system with lots of exercises for a few essential affixes.
Esperanto Affixes Exercise - very complete set of exercises for mastering the affixes - go over this from start to finish and you'll speak much more fluently in Esperanto.

Vocabulary

Vivo - look up words in several dictionaries at once. Includes Reta Vortaro, Wikipedia, Majstro, Komputeko, Lernu and Wiktionary among its sources.
Picture Dictionary
Lernu Word of the Day - never let a day go by without learning a new word in Esperanto!
Anki deck for Esperanto - Anki is my favourite software for learning vocabulary, so of course I created a deck for Esperanto. It includes all the must-know basic Esperanto roots according to magazine Kontakto. For $10, you can also get a more extensive version with audio recordings of each entry and even more words.
If you prefer Memrise, they also have some interesting Esperanto vocabulary courses, for example this course with essential vocab and this course with useful phrases.
Esperanto words by category
Tatoeba for Esperanto - if you're not sure how to use a word, you can find lots of example sentences at Tatoeba. (also for other languages)

Pronunciation

Forvo - find recordings of any Esperanto word you can think of. (also for other languages)
Rhinospike - have fluent Esperanto speakers record any text you like. (also for other languages)
What better way to practise your pronunciation than to sing Esperanto karaoke? The files at Karaoke are rather basic compared to the amazing video karaoke Eobo organizes at Esperanto events, but they're still good for practise.
Also check out the Practise Listening section.

Reading

The Lernu Library is a great place to start reading Esperanto because you can click on any word in order to see its translation. This means you can tackle any texts that interest you, even if they contain many unknown words. J.R.R. Tolkien famously learned Esperanto by spending 2 hours on grammar and then just reading a lot of texts.
Bliubliu also allows you to see translations while you read, though their recognition of Esperanto grammar is not quite as good. In return, they keep track of which words you already know and try to show you texts suitable to your level.
Facila Vento hosts many interesting texts in easy Esperanto, often also with audio recordings.
Gerda Malaperis or any of Claude Piron's easy readers (the ones under the alias Johán Valano) are a great first book in Esperanto.
Fajron Sentas Mi Interne - Let me recommend this novel in particular to you; it's quite easy and yet a famous novel originally written in Esperanto.
Project Gutenberg includes interesting classics in Esperanto, including translations of Grimm's fairy tales, "Alice in Wonderland", "Hamlet", "The Wizard of Oz", "Robinson Crusoe", Mark Twain novellas, Charles Dickens' stories, Ibsen's dramas, as well as original Esperanto works by greats such as Edmond Privat and Kálmán Kalocsay.
Esperanto translations of German literature - Brecht, Büchner, Kafka, Rilke, etc.
Index of Online Literature in Esperanto
LOTS of ebooks in Esperanto
UEA Katalogo - Mail-order books and other learning materials in Esperanto. The Flanders Esperanto Association Store also has modern ebooks (epub / pdf) in Esperanto.
Cartoons in Esperanto
More Cartoons in Esperanto
Vojago - Travel stories and exotic cultures, easy reading in Esperanto
Esperanto CRI - Everyday news in Esperanto by the Chinese national radio
Le Monde diplomatique - Analysis of world news in Esperanto
Libera Folio - News from the Esperanto world
TED talks with Esperanto subtitles - a great way to learn something and practise Esperanto at the same time.
Verda Filmejo - when you next watch a movie, switch on Esperanto subtitles! You can find them here - recommendations of awesome foreign movies included!

Practise Writing

Lingvohelpilo - automatic spellchecker and grammar checker for your Esperanto texts
Lang-8 - write a text and get corrections for free; it's as simple as that. (also for other languages)
Lingva Konsultejo - ask for translation help.
Esperanto.com - social network especially for Esperanto speakers
Index of Facebook groups in Esperanto - if you always wanted to read/write about sports, Linux, language-learning, gardening, cycling, or in Esperanto, there is certainly a group for you here. There are also national groups, useful for finding local Esperanto contacts.
Babilejo - text-chat in Esperanto

Practise Listening

Muzaiko - round-the-clock radio program in Esperanto. Caution: rapidly changing music styles.
Radio Verda - podcasts in Esperanto from Canada, in relatively slow Esperanto
Varsovia Vento - podcasts in Esperanto from Warsaw
Radio news in Esperanto - from the Chinese national radio
Chinese culture - podcasts with accompanying texts make for great listening practise
More radio stations in Esperanto - long list, not quite up-to-date
Explore Music in Esperanto

Audiobooks

Elerno - a number of free audiobooks in Esperanto
more audiobooks in Esperanto

Videos

TV in Esperanto
Easy Esperanto Talk Videos - Recommended videos for learners because they feature slow and clear Esperanto, many of them videos of lectures.
Children's stories told in Esperanto - Bookbox creates videos based on lesser-known children's stories from around the world. These contain both narration and subtitles, so they are a good tool for listening practise: try to understand just by listening and use the subtitles if you don't understand. The narrators change for each video, some are much better than others.
Archive of Farbskatol' - Farbskatol' was an interesting place to find new and often funny videos in Esperanto. Unfortunately they went under, but their content is now archived here.
Videos of Esperanto concerts/ - only one per band; find more on Youtube or on Varsovia Vento Elsendoj.
Interviews with Esperanto singers and presentations of albums

Practise Speaking

List of Skype contacts - People from around the world who'd love to speak Esperanto with you
Skajpanoj - Post here to find more Skype contacts
Events - Find a big international meet-ups. For smaller, weekly meet-ups in your hometown, ask your national Esperanto association.

Teachers

Several people have contacted me about finding Esperanto teachers, as there are none on iTalki. I'm ready to take on a few Esperanto students myself - I already teach Esperanto locally - and otherwise you're certain to find Esperanto teachers by asking around on this Facebook group. Contact me.

___________

Kent Roper wrote:

Found these easy videos to watch on YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=WwMWpP71aJ8&list=PL5CA85C7DF2EFF71B

viernes, 8 de agosto de 2014

Esperanto en Twitter, selección

Precedido de proverbios (cf. Aprendeesperanto):

aflaba vorto pli atingas ol forto (una palabra amable obtiene más que la fuerza)
agrabla estas gasto, se ne longe li restas (agradable es el huésped, si no se queda mucho tiempo)
akvo trankvila, estas akvo danĝera (el agua quieta es agua peligrosa)
al amiko nova, ne fidu sen provo (al amigo nuevo, no confiar sin pruebas)
al ĉevalo donacita, oni buŝon ne esploras (a caballo regalado no se le miran los dientes)
al ĉiu konvenas, kio al li apartenas (a todos conviene lo que le pertenece)
al ĉiu besto, plaĉas ĝian neston (a cada animal le gusta su nido)
al ĉiu sanktulo, apartan kandelon (a cada santo, su vela)

Esperanto en Twitter, selección

Esperanto @esperanto

Lernu! http://www.lernu.net
Curso de Esperanto @cursoesperanto

Aprender esperanto en pequeñas píldoras de 140 caracteres

Seguido por Los filólogos
★ eSpeRanTo Bs. As. @esperantobsas

eSpeRanTo Juan B. Justo 1625 • Palermo • Jueves, Viernes, Sábados y Domingos ✆ +5411 4775.0946 http://www.FB.me/esperantofunresto …
Learn 10 Esperanto @learnesperanto

Learn10 gives you a learning habit that's hard to kick. 10 new words: everywhere, every day. Power up your new language now.
poligloto @poligloto

vojaĝanto, tradukisto, dokumentisto, twitter en esperanto
Kurso de Esperanto @kurso_esperanto

Lecciones de esperanto por Twitter y solucion de dudas.
Federación Esperanto @esperantoes

La Federación Española de Esperanto es una asociación cuyo objetivo es difundir el idioma esperanto y su cultura / HEF por la disvastigo de la internacia lingvo
Esperanto Joven ES @HEJSesperanto

Pepumilo de la Hispana Esperanta Junular-Societo. http://www.esperanto.es/joven http://www.facebook.com/HEJSesperanto Tuenti Google+ Tlf.: 914468079 Mvl.: 6344066
Libroj en Esperanto @eldonejo_impeto

Eldonejo «Impeto» estas fondita en 1992. Eldonejo eldonas librojn en kaj pri Esperanto.
Esperanto Argentina @esperanto_arg

Argentina Esperanto-Ligo Liga Argentina de Esperanto
EAB @Esperanto_UK

The official Twitter page of the Esperanto Association of Britain
Esperanto-Literaturo @eo_literaturo

Literaturo en Esperanto: romanoj, rakontoj, poezio, k.t.p.
Esperanto TV @esperanto_tv

La tutmonda kolekto de televidaj kanaloj parole aŭ subtekste en Esperanto. Ĝuu interretan televidon en la internacia lingvo!
Esperanto feed @Esperanto_feed

Plena informacio pri Esperanto en Interreto http://tweetedtimes.com/#/Esperanto_feed …
Esperanto Wikipedia @Vikipedio

http://eo.wikipedia.org/wiki/Vikipedio_en_Esperanto …
Esperanto-Libroj @esperantolibroj

Via fonto de bonaj libroj - kaj de Beletra Almanako!
EsperantoVocab @EsperantoVocab

I will TWEET a new Esperanto Words Tweeted Everyday!
EsperantoTV @LaEsperantoTV

Spektebla ĉe http://www.EsperantoTV.net
Esperanto Dictionary @EsperantoDict

Esperanto (/ɛspəˈrɑːntoʊ/ or /-ræntoʊ/; [espeˈranto] is the most widely spoken constructed international auxiliary language.

Seguido por prixline | Cursos
LeMonde Diplomatique @lemonde_eo

RSS de Le Monde Diplomatique en Esperanto (neoficiala).